Koçun Yetkinlikleri

Sevgili okurlar, koçluk mesleğini seçmeyi düşünenler ya da koçluğa dair fikir sahibi olmak isteyenler...

Bu yazımda International Coach Federation (ICF) akredite koçluk eğitimi (önceki yazımda aldığım eğitime dair bir kaç bilgi paylaşmıştım) almayı düşündüğünüz takdirde sahip olmanız gereken yetkinlikler konusuna değinmek istiyorum. Yetkinlik derken, koç dediğin aslında ne gibi şeyleri hangi amaçlarla yapıyor? bir seans boyunca aşağı yukarı nasıl bir durum ve görev içinde bulunur?u anlatacağım aslında. Tüm bu anlatacaklarımı tam anlamıyla, eksiksiz şekilde yapabilmek yüz saatlerce pratik anlamına geliyor. Yaptıkça mükemmelleşen bir akışa sahip. Oturup kendi kendinize çalışmanız gereken kısımlar da elbette ve yolculuğun çok da önemli bir parçası ancak pratik yapmadan "merhaba, ben okudum, anladım, koç oldum!" demek en basit anlatımla komik olur :)

Şimdiden söyleyeyim, bu yazı çok kısa bir yazı ol(a)mayacak, yolun uzun olduğunu daha önce söylemiştim, şimdi koçun yürümesi gereken yolu, görev ve sorumluluklarına göz atarak biraz daha net anlayacağız. Üst başlıklar altında alt başlıklar ve onların da altında sahip olunması gereken yetkinliklere dair bilgiler akışıyla karşınızdayım;

A- Temel

1. Etik Kuralları Uygular

Tanımı: Koçluk etik standartlarını anlar ve bunları tutarlılıkla uygular.

Koç olarak danışanımız / müşterimiz ve diğer tüm paydaşlarımızla (ki bu bir kurum da olabilir) açık, dürüst ve kişisel güvenilirliğin var olduğu bir iletişim sergilemekle yükümlüyüz. Müşterimizin kimliğine, çevresine, deneyimlerine, değer ve inançlarına duyarlılık göstererek çalışmamız gerekiyor. Müşterilerimizle uygun ve saygılı bir dille iletişim kurarak ICF'in Etik kurallarına uygun şekilde süreci yürütüyoruz.

Müşterilerimizin bilgi gizliliğini, geçerli kanunlar ve ilgili sözleşmeler doğrultusunda korumak görevlerimizden biri.

Koçluk ile danışmanlık, terapistlik ve diğer benzeri disiplinlerin farklarını ve sınırlarını bilmek ve korumak da başlıca görevlerimizden.

Gerektiğinde müşterimizi diğer uygun disiplinlere yönlendirerek koçluk seanslarına son verme kararı alırız.

2. Koçluk Zihin Yapısını İçselleştirir

Tanımı: Açık, meraklı, esnek ve müşteri merkezli zihin yapısı geliştirir ve sürdürür.

Koç olarak müşterimizin kendi seçilerimden sorumlu olduğunu kabul etmemiz şarttır.

Bir koç olarak sürekli öğrenme ve gelişimimizi devam ettirerek koçluğumuzu geliştirmek üzere geribildirim alabileceğimiz pratikler yapacak şekilde ilerlememiz gerekiyor.

Kültürün ve farklı bakış açılarının hem koç olarak benim hem de diğer insanların üzerindeki etkisinin farkında ve açığız.

Sahip olduğumuz farkındalık ve sezgilerimizi müşterilerimizin yararına kullanırız.

Hayatın genelinde kendi duygularımızı yönetme becerimizi geliştirmek ve bunu sürdürmek için çalışmaya devam ederiz. Seanslardan önce hem zihinsel hem de duygusal hazırlık yapmamız gerekebilir. Gerekli durumlarda dış kaynaklardan yardım isteriz :)

B. İlişkiyi Birlikte Oluşturma 3. Anlaşmaları Oluşturur ve Sürdürür

Tanımı: Müşteri ve ilgili paydaşlar ile koçluk sürecine, koçluk ilişkisine, planlamasına ve hedeflerine ilişkin açık ve anlaşılır anlaşma oluşturmak için işbirliği yapar. Tüm koçluk süreci için olduğu gibi her bir koçluk seansı için de anlaşmalar yapar.

Seanslara başlamadan önce müşteriye ve ilgili paydaşlara koçluğun ne olduğunu, ne olmadığını ve genel süreci açıklamamız gerekiyor. Açıklamaya ek olarak, hizmetin detayı ve tarafların sorumluluklarını içeren anlaşmalar yapıyoruz. Kapsamlı koçluk planı ve hedeflerini oluşturmak için yapılan işbirliği süreçte koç ve müşterinin çeşitli adımlardaki uyumluluğunu da içerir. (Adımların detayına ayrıca şuradan ulaşabilirsiniz.)

Koç olarak bizler kurduğumuz ilişkiyi her zaman deneyimi onurlandıracak şekilde bitirmekle yükümlüyüz.

4. İtimat ve Güven Oluşturur

Tanımı: Güven verici ve destekleyici bir ortam sağlayarak müşterinin özgürce paylaşım yapması için alan açar, işbirliği yapar. Karşılıklı saygı ve güven ilişkisini sürdürür.

Koç olarak bizler müşterinin kimliği, çevresi, deneyimleri, değer ve inançları dahil olmak üzere bütünsel olarak anlamaya çalışıyoruz.

Birlikte başladığımız bu yolda müşterinin kimliğine, algısına, stiline ve kullandığı dile saygı gösterip koçluğumuzu buna uyumlandırmak durumundayız.

Koçluk süresince müşterimizin kendine has yetenekleri, içgörüleri ve özgünlüğünü kabul edip saygı göstermezsek doğru bir koçluk deneyimi yaratmamız mümkün olmayacaktır.

Koç ayrıca müşterinin duygularını, algılarını, endişelerini, kaygılarını, inançlarını ve önerilerini ifade etmesini kabul eden ve destekleyen, müşteriyle empati kurup ona ilgi gösteren kişidir.

Tüm bunları yaparken de hassasiyet göstermek ve güven oluşturmak amacıyla daima açıklık ve şeffaflığı tercih etmemiz şart.

5. Koç Konumunu Sürdürür

Tanımı: Açık, esnek, sağlam ve güvenli bir koç konumunu içselleştirerek müşteriyi tümüyle kapsayacak farkındalıkta ve anda kalır.

Bir önceki yetkinlik maddesinde anlattıklarımın süreç boyunca devam etmesi gerekir.

Odaklı, gözlemci, empatik ve müşterimizin ihtiyaçlarına cevap veren tarzla koçluk süreci boyunca merakla, anda ve odakta kalarak çalışır. Müşterinin güçlü duyguları olabilir, bu güçlü duygularla çalışırken koç kendine güvenmelidir.

Koçlukta bilmek diye bir şey söz konusu değildir. Koç olarak kendi yetkinliklerimiz ve sorumluluklarımız dışında müşterimize dair hiçbir şeyi biliyor olduğumuzu düşünme yanılgısına kapılmadan süreci devam ettirmeliyiz. Bu da bize bilmeme durumunda çalışırken rahat olma zorunluluğunu getiriyor.

Anlamlı sessizlik, duraklama ve yansıtmayı kullanarak müşterimizin farkındalık yaşayabilmesine alan açıyoruz.

C. Etkili İletişim

6. Etkin Dinler

Tanımı: Müşterinin söylediklerine ve söylemediklerine odaklanarak, kendisini bütünsel olarak ifade etmesini destekleyerek dinler.

Ne demiştik, koçluk bir beraber yaratma süreciydi ve bu süreçteki tüm seçimler müşteriye aitti. Buradan hareketle, koç müşterinin ifade ettiklerini daha iyi anlayabilmek için onun kimliğini, ekolojisini, deneyimlerini, değer ve inançlarını dikkate almak zorundadır. Seans boyunca yansıtma ve geribesleme tekniklerini kullanarak ifadelerde netleşilmesi sağlanır. Anlatılanın ardında daha fazlası olduğunda bunu fark ederek araştıran kişi koçtan başkası değildir.

Müşteri anlatırken duygularını, enerji değişimini, sözsüz ipuçlarını ve davranışlarını fark eder, kabul eder ve keşfeder. Bu keşifte müşterinin kullandığı kelimeler, sustuğu anlar, ses tonu ve beden dilini bütünleştirerek tam olarak ne iletmek istediğini saptamak koçun görevlerinden biridir.

Seanslar boyunca müşterinin tema ve kalıplarını fark edecek şekilde tüm davranış ve duygularındaki eğilimlerine dikkat göstererek seansları yürütür.

7. Farkındalık Yaratır

Tanımı: Güçlü sorular, anlamlı sessizlik, metaforlar ve benzetmeler kurma gibi araç ve yöntemleri kullanarak müşterinin içgörü ve farkındalık kazanmasını kolaylaştırır.

Koç, neyin yararlı olabileceğine karar verirken daima müşterinin deneyimini dikkate alır, koça göre iyi olan, koça göre yararlı olanla hareket edilemez.

Müşteride farkındalık ve içgörü uyandırmak amacıyla, koç gerektiğinde müşteriyi zorlayabilir.

Sırrı "güçlü sorular"da gizli olan bir meslek olan koçlukta, müşterinin düşünme biçimi, değerleri, ihtiyaçları, istekleri ve inançlarına ilişkin sorular müşterinin düşüncesinin ötesini keşfedebilmesine alan açmak amacıyla sorulur.

Koçluk yaklaşımını müşterinin ihtiyacına göre uyarlayarak gelişimini neyin zenginleştirdiğini fark eder, müşteriyi, o andaki deneyimini daha çok paylaşmaya davet eder.

Koçluk ilelebet süren bir işbirliği değildir. Belirli bir süre boyunca görüşmeler yapılır ve sonrasında koç ile müşteri yollarını ayırır. Müşterinin bireysel olarak bir takım konularda mevcut ve gelecekteki davranış, düşünce veya duygu kalıplarını tanımlaması için alan açan koç, bu sayede aradaki ilişki sona erdiğinde müşteriye oldukça değerli armağanlar vermiş olur.

Müşterinin üzerine konuşmak istediği, hedef belirlediği konuda ne yapmak istediği ve/veya yapabileceği konusunda onu düşünmeye davet etmek koçun görevlerinden bir diğeridir.

Tüm bunları yaparken müşterinin farklı çerçeveden bakması ve yeni bakış açıları oluşturması için koç müşterisini destekler.

Elbette seanslar boyunca koçun kendi gözlemleri, öngörüleri ve duyguları oluyor. Bunları herhangi bir doğruluk iddiasında bulunmadan, müşterinin yeni farkındalıklar oluşturma potansiyeline hizmet edecek şekilde paylaşmak da koçluğun gereklerinden biri.

D. Öğrenme ve Gelişimi Destekleme

8. Müşterinin Gelişimini Kolaylaştırır

Tanımı: Müşterinin farkındalıklarını ve iç görülerini eyleme geçirmesi yönünde müşteriyle işbirliği yapar. Tüm koçluk süreci boyunca müşterinin özerkliğini destekler.

Süreçte müşterinin kazandığı farkındalıkları, iç görüleri veya öğrendiklerini, dünya görüşü ve davranışlarıyla bütünleştirmesi oldukça önemlidir. Koç bu yönde müşterisi ile birlikte çalışır.

Müşterinin belirlediği hedefleri ve eylem adımlarını, sorumluluk üstlenme ölçütlerini tasarlaması ve yeni öğrendikleriyle tüm bunları bütünleştirmesi için koç müşterisiyle işbirliği yapmak durumundadır. Koç, bu işbirliğini yaparken müşterisinin aksiyon adımlarını tasarlaması ve sorumluluk alması konularındaki özerkliğini kabul eder ve destekler. Muhtemel sonuçlar, olası engeller durumunda müşterinin sergileyeceği tutuma dair kontrollerin yapılması konusunda da müşterisini destekler ve düşünmeye sevk eder.

Koç mutlaka müşterisinin gelişimini ve başarılarını kutlar ve seansı kapatmak için de müşterisi ile işbirliği yapar.

Tüm bu bilgilerden sonra düşünmek isterseniz ve yorumlarınızla yazıyı zenginleştirmek isterseniz lütfen durmayın, yorum olarak paylaşın;

Daha önce Koç dendiğinde aklınıza gelenler ile şimdi Koç dendiğinde aklınıza gelenler arasında bir fark var mı?

Sizce koçluğun en eğlenceli yetkinliği hangisi?

Sizce koçluğun en zor yetkinliği hangisi?